Przemarsz historyczny cz. I - Ubiór.

Już wielokrotnie spotykałam się z nieśmiałym nastawieniem do wypraw historycznych w stylu: chcę, ale się boję. Ludziom wydaje się, że aby udać się na taki przemarsz potrzeba nie wiadomo jak żmudnych przygotowań i wyrafinowanego sprzętu. Wędrówki można rozpocząć spokojnie ze sprzętem jaki zazwyczaj wozi się na imprezy historyczne, a jeżeli komuś taki sposób spędzania czasu przypadnie do gustu, może pomyśleć o rozwijaniu i ulepszaniu wyposażenia.

fot. Mojmir. Przemarsz wiosenny i test wygody sukni do kolan :)

Kilkakrotnie też pytano mnie o poradę, jak w ogóle zacząć planować kompletowanie sprzętu na wyprawy. Wychodząc naprzeciw takim pytaniom, będę stopniowo opisywała różne propozycje i warianty stworzenia własnego niezawodnego ekwipunku przemarszowego.

Jedna istotna rzecz: pomyśl o tym, że większość potrzebnych rzeczy już masz skoro jeździsz na imprezy historyczne, a pozostałe łatwo jest wykonać.

Poza tym nikt nie zmusza do wyjścia za pierwszym razem w srogą zimę na wędrówkę po górach! Najlepiej zacząć sprawdzać swoje i sprzętowe możliwości w łagodniejszych warunkach i stopniować poziom trudności.

Ubrania.

Warstwy. Przede wszystkim zasada ubierania się na cebulkę. Ta zasada obowiązuje zresztą na wszelkich wypadach, więc nie powinna być zaskoczeniem. Warstwy odzieży umożliwiają regulację temperatury w zależności od warunków wędrówki i samopoczucia, zapobiega to zbytniemu przegrzaniu lub wyziębieniu organizmu i późniejszym tego niemiłym skutkom.

Materiał. Nawet podczas lżejszych wypraw wiosennych i jesiennych lepiej sprawdzi się odzież wełniana, z racji tego, że nawet mokra nie wychładza ciała tak jak len. Będąc na szlaku można spodziewać się zmiennej pogody, a nawet jeśli nie zerwie się nagła ulewa, człowiek niosąc bagaż i przedzierając się po trudnym terenie zapewne się spoci, co w niedługim czasie zaowocowałoby uczuciem „stalowego wdzianka” gdyby miał na sobie tylko lnianą odzież.  Niegłupim pomysłem jest zabranie ze sobą jakiegoś zapasowego okrycia na zmianę w razie deszczu, aby nie mieć na sobie mokrych ubrań. To samo tyczy się przepoconej warstwy przy ciele na zimówce- lepiej zabrać zapasową suchą koszulę i przeboleć ekspresowe przebieranie w chłodzie, niż potem dygotać gdy mokry ciuch zacznie na nas stygnąć! Podczas zimniejszej wyprawy większym zmarzluchom (do których także niestety należę) na pewno przyda się futrzany kubrak. Może to być najprostsza baranica, a jeśli ktoś ma, dostęp futro innego zwierza. Na ostatniej zimowej wyprawie, gdy temperatura w nocy sięgała prawie -30 stopni, błogosławiłam znajomą mamy, która podarowała mi swoją starą kurtkę z futra lisów, do której doszyłam rękawy z jagnięcego futerka. Mojmir występował za to w kożuchu, którego nie powstydziłby się sam Dziad Moroz- monstrualnych rozmiarów kurta uszyta chyba z 6 skór owczych, z wywijanym kołnierzem. Jednak są to przypadki skrajne i jeśli nie planujecie od razu wybierać się na przemarsz w środku zimy lub polować na renifery, w zupełności powinno wam wystarczyć warstwowe wełniane odzienie.

Ah i sprawa butów, polecam przed wyjściem zaimpregnować je mieszanką wosku i oleju lnianego lub smalcu jak poleca mój znajomy. Zabezpieczy to buty przed zbyt szybkim przemakaniem, a stopy przed marznięciem. Dobrze zaimpregnowane buty powinny stać się niemal wodoodporne.

Stopy na zimowych marszach są szczególnie narażone na zziębnięcie, dlatego warto pomyśleć o większych butach tak żeby pomieściły grube skarpety i owijacze na stopach. Myśmy zafundowali sobie zbyt napakowanymi butami schodzące paznokcie u nóg, którym było za ciasno :)

A jak kwestia ubrań ma się w nocy? Jeżeli jak ja masz wiecznie zimne stopy i ogólnie ciężko utrzymać Ci ciepłotę ciała, weź ze sobą dodatkową parę skarpet lub jeszcze lepiej filcowe walonki, wtedy stopy nie wyziębią się tak szybko podczas snu. Żeby uniknąć pobudki w środku nocy z dreszczami nie ubieraj do snu od razu wszystkiego co masz ze sobą, zostaw jakiś koc, narzutkę lub kaftan „na czarną godzinę”, gdy w nocy poczujesz, że jest zimniej dołożysz zapasowe okrycie i zrobi się lepiej J To taki psychologiczno-fizjologiczny trik stosowany przez znajomego.

Wiadomo, że kwestia doboru garderoby to sprawa indywidualna i trudno tu coś konkretnego wymieniać (mówię zwłaszcza o paniach), jednak pokuszę się o podanie mojego zestawu:

-Lniane cienkie giezło (opcjonalnie jeśli nie trawisz wełny na gołym ciele)

-Wełniana suknia za kolano z długim rękawem

-Wełniana suknia za kolano z krótkim rękawem (opcjonalnie na wieczór lub zimniejszą porę roku)

-Wełniane spodnie obwiązane krajkami (tak wiem, "nosi ona męskie spodnie z rozporkiem jak jaki dziwoląg...")

-Skarpety x2

-Kaptur (kaptur lepszy bo zakrywa także ramiona i plecy)

-Wełniana chusta do narzucenia na plecy

-Czapka, rękawice wełniane (opcja na zimniejszą porę)

Wiem jednak, że niektóre dziewczyny spodni nie lubią i w ich miejsce zakładają ciepłe majtasy wełniane (jak męskie), a nogi osłaniają podkolanówkami igłowymi lub owijkami.

Panowie tego problemu nie mają i zazwyczaj zakładają po prostu swój zwykły strój historyczny J:

-Koszula spodnia

-Wełniany kaftan

-Wełniane spodnie z krajkami lub

-Owijacze na stopy i spodnie jako dodatkowa warstwa

-Płaszcz lub druga wełniana i ciepła warstwa

-Kaptur lub czapa

Reszta tak samo jak poprzednio.

Na koniec jeszcze mała uwaga dotycząca krajek do owijania nogawic lub onucy- lepiej sprawdzają się w przypadku łażenia po krzakach i buszach solidne rzemienie niż krajki, które można bardzo łatwo szybko i niepostrzeżenie zniszczyć.

Oczywiście nie muszę dodawać (mam nadzieję), że nie wchodzą w grę żadne ulepszacze typu gumowe podeszwy, termoaktywne podkoszulki i inne wynalazki „bo i tak nie widać”. Jeżeli już wychodzić na szlak to bez półśrodków, aby faktycznie sprawdzić działanie historycznego sprzętu, a przecież nic nie stoi na przeszkodzie, żeby poszukać, poczytać, popytać i może samemu znaleźć rozwiązanie i ulepszyć jakoś wyposażenie. A teraz kilka fotek z naszych przechadzek prezentujących przykładowe zestawy ubrań, które się sprawdziły:

fot. Żywia. Przemarsz wiosenny i chłopcy w pełnej krasie.

fot. Żywia. Przemarsz jesienny.

fot. Dziadosz. Przemarsz jesienny i stroje kobiece. Trzy gracje w brzezinioku :)

fot. Mojmir. Test ubioru na przemarsz zimowy, wersja kobieca.

fot. Żywia. Test ubioru zimowego, wersja męska.

fot. Mojmir. Szybka korekta sukni wierzchniej, która okazała się zbyt krępować ruchy.