Przemarsze historyczne – wprowadzenie.

Dla tych, którzy są w ruchu rekonstrukcji historycznej pojęcie „przemarszu” lub „wyprawy historycznej”  jest znane, bo albo sami w nich uczestniczą albo robią to ich znajomi. Dla większości jednak ludzi spoza ruchu jest to praktyka nowa i nieznana, często spotykam się z pytaniami dotyczącymi naszych wypraw, dlatego zanim w ogóle rozpocznę cykl artykułów na temat przygotowań do takich wędrówek, postanowiłam pokrótce opisać „z czym to się je”, aby osoby niewtajemniczone mogły lepiej zrozumieć ideę przemarszów.

Many historical re-enactors may know what a medieval expedition is, but this article is for those people, who have no idea what is it and why are we doing it.

fot. Mojmir

Po co?

Otóż przemarsze historyczne to coraz popularniejsza praktyka wśród odtwórców różnych epok historycznych i alternatywa dla zatłoczonych i głośnych imprez historycznych typu festiwal, jarmark. W ogólnym zarysie polegają one na pieszej wędrówce w stroju i z ekwipunkiem dobranym do konkretnej epoki np. Xw., XV w., itd. Wytycza się trasę poprzez góry, park krajobrazowy lub po prostu w terenie sprzyjającym wędrówkom i pokonuje ją radząc sobie tak jak mogli radzić sobie ludzie w przeszłości. Zwane niekiedy żartobliwie średniowiecznym survivalem, służą głównie sprawdzeniu siebie i swojego ekwipunku historycznego oraz wiedzy z zakresu przetrwania w naturalnym środowisku.

Why?

Well, going on historical expeditions is an increasingly popular practice among the historical re-enactors. It is an alternative to crowded and loud historical events such as festivals or fairs. Generally speaking, they are hiking trips into wild places only with historical equipment. We set a route for a few days through mountains, a landscape park or simply through a secluded area and we revive the coditions of medieval travelling. Those trips are sometimes jokingly referred to as a medieval survival, because their main purpose is to check yourself, your medieval equipment and knowledge of survival in the wild.

Kiedy?

Obecnie coraz większa liczba osób, decyduje się na udział w wyprawach. Stanowią one niejako przedłużenie sezonu odtwórczego do całego roku, ponieważ do tej pory większość ludzi kończyło wyjazdy historyczne wraz z końcem wakacji, gdy wszelkie festiwale i inne masowe imprezy przestają być organizowane. „Sezon historyczny” dla większości zamierał i trzeba było czekać do wiosny. W tej chwili dla tej grupy osób, które chodzą na przemarsze sezon trwa przez cały rok, ponieważ wychodzi się w teren nawet srogą zimą podczas największych mrozów.

When?

Today, more and more people decide to take part in expeditions. They are a kind of extension of the historical events season to the whole year, because so far, most people ended historical tours at the end of the summer, where all the festivals and other mass events are no longer organised. At the moment, for this group of people who go on marches season lasts the whole year because they can go out even during the most harsh winter cold.

Jak?

Oczywiście to jak bardzo będziemy rygorystyczni w kwestii doboru ekwipunku zależy od indywidualnego podejścia osób biorących udział i organizujących przemarsz. Bywa tak, że dopuszcza się zabranie ze sobą współczesnych artykułów spożywczych najczęściej napojów w puszkach, zapalniczki itp., ale wtedy przemarsz ma charakter raczej klimatycznego spaceru bez wyrzekania się zdobyczy cywilizacji. Bywają przemarsze, na które od początku idzie się z założeniem, że nie zabieramy nic co współczesne (oczywiście pomijając dokumenty, kluczyki od samochodu i wyłączoną komórkę, których nie sposób zostawić na kilka dni w samochodzie, którym jakoś trzeba dojechać na miejsce zbiórki, ale wtedy lądują one na dnie bagażu i nie są wyciągane). Na taki przemarsz zabierana jest żywność tylko z epoki (potwierdzona przekazami, znaleziskami) zapakowana w historyczne materiały (czyli żadnej folii, puszek, butelek itd.), tak samo oczywiście z odzieżą i całym ekwipunkiem. Również przybory do rozniecania ognia to krzesiwo oraz łatwopalne materiały jak hubka, kora brzozowa, zwęglony beztlenowo len itd. Wyprawy tego typu oprócz przyjemności z przebywania w niecodziennych warunkach, stawiają również na element poznawczy – sprawdzenie tradycyjnych sposobów wykonania zwykłych czynności.

Of course, it depends on the people involved in the expedition, how rigorous we will be in the selection of equipment. It happens that some modern food beverages in cans, lighters, etc. are allowed, but then the march is rather a climatic walk without sacrificing the gains of civilization. We are going on more resticted expeditions, where only a full historical things are allowed (food, equipment must be confirmed by archeological findings, no plastic bottles, plastic bags etc.). Also the equipment for making fire is a flint and tinder flammable materials such as a birch bark, anaerobic charred flax, etc. It is not only a pleasure of being in a different situation - out of the civilistaion, but also a possibility get to know how people lived centuries ago.

Skłaniają do zastanowienia jak dawni ludzie radzili sobie w podróży, jak odnajdywali się w przestrzeni, jakiego używali sprzętu do przenoszenia dobytku, jak się ubierali i co jedli po drodze. Jak radzili sobie zimą na śniegu i lodzie.

Przemarsze historyczne dzielą się też ze względu na warstwę fabularną. Są zwykłe wędrówki, które odbywają się dla samego marszu oraz wędrówki fabularyzowane, gdzie dochodzi jakaś historia np. podróż kupiecka, pielgrzymka, wędrówka na wiec i kłopoty z bandytami itd. W takich wariantach często uczestników dzieli się na dwie lub więcej grup, które mają jakieś zadanie. Trochę jak odtwórczy LARP (live action role-playing).

Podsumowując: przemarsze historyczne i ich przebieg zależą w dużej mierze od formuły jaką przyjmie organizator. Mogą mieć luźniejszy charakter pod względem dokładności historycznej lub przybrać formę fabularną. Zapewne zdania wśród odtwórców będą podzielone w kwestii głównego celu ich organizowania, ja mogę powiedzieć, że w równej mierze jest to przyjemność z wędrówki w historycznym wyposażeniu i możliwość sprawdzenia dawnych sposobów przeżycia i funkcjonowania.

fot. Mojmir